Ekonomi

TCMB: Öncü göstergeler Eylül’de mevsimsel etkilerden arındırılmış tüketici enflasyonunun önceki aya kıyasla yavaşlayacağına işaret ediyor

Foreks – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), öncü göstergelerin Eylül ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış tüketici enflasyonunun önceki aya kıyasla yavaşlayacağına işaret ettiğini bildirdi. 

TCMB, 19 Eylül tarihli PPK toplantı özetini yayımladı.

PPK özetinde, kira enflasyonunun, sözleşme yenileme oranının ağustos ayında artmasıyla beraber bir miktar yükselerek güçlü seyrini sürdürdüğü hatırlatıldı.

Özette şöyle devam edildi:

“Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergeler, sözleşme yenileme oranının eylül ayında da kayda değer bir düzeyde olmasıyla kira artışının yüksek seyredeceğine işaret etmektedir. Diğer yandan, gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerde oluşan gerekse konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranları, TÜFE’deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler almaktadır. Nitekim eylül ayı PÖS verilerinde yeni ve yenilenen sözleşmelerdeki kira artış oranlarının gerilediği dikkat çekmektedir. Yılın son çeyreğinde sözleşme yenileme oranının üçüncü çeyreğe kıyasla azalacak olmasının yanında yeni ve yenilenen sözleşmelerde kira artış oranlarının düşmeye devam etmesiyle son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağı öngörülmektedir. 

Ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki artış enerji fiyatlarındaki gelişmeleri takiben ağustos ayında belirginleşmiştir. Bu gelişmede karayoluyla şehir içi ve havayoluyla yolcu taşıma ücretleri öne çıkmıştır. Bir önceki yılın aksine, kayıt tarihlerinin daha erken başlamasıyla bu yıl üniversite ücretlerindeki artışlar ağustos ayında gerçekleşmeye başlamış ve açıklanan yüksek oranlı artışları takiben eğitim hizmetleri yüksek enflasyonuyla öne çıkan bir diğer kalem olmuştur. Diğer yandan, lokanta-otel alt grubu aylık enflasyonundaki yavaşlama dikkat çekmiş, paket tur ve haberleşme gibi kalemlerde de fiyat artışlarının ılımlı gerçekleştiği gözlenmiştir. Özel okul ve üniversite ücretlerinde fiyat uyarlama sürecinin tamamlanmasıyla birlikte yılın son çeyreğinde eğitim hizmetleri fiyat artışı belirgin bir yavaşlama kaydedecektir.    

Yurt içi üretici fiyatları ağustos ayında yüzde 1,68 oranında artmış, yıllık enflasyon yüksek bazın da etkisiyle 5,62 puan düşerek yüzde 38,75 olmuştur. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji grubu yüzde 3,04 oranındaki aylık fiyat artışı ile öne çıkmaya devam ederken, dayanıksız tüketim ve ara malları başta olmak üzere diğer gruplarda fiyat artışlarının daha ılımlı seyrettiği izlenmiştir.

Uluslararası emtia fiyatlarında nisan ayı sonlarında başlayan gerileme ağustos ayında da devam etmiştir. Alt kırılım bazında incelendiğinde, düşüşlerin altın haricinde genele yayıldığı ve ham petrol öncülüğünde enerji grubunun bu gerilemede öne çıktığı gözlenmiştir. Eylül ayının ilk üç haftası itibarıyla enerji grubu fiyatlarındaki düşüşler sürmüştür. Ağustos ayında ortalama 80,9 ABD doları seviyesinde olan Brent ham petrol fiyatları eylül ayının ilk üç haftasında 74,1 ABD doları civarına gerileyerek bu gelişmeyi sürüklemiştir. Öte yandan, tarım ürünleri kaynaklı olarak enerji dışı emtia fiyatlarının bir miktar yükselmekte olduğu gözlenmektedir.

Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksi ağustos ayında sınırlı bir şekilde yükselerek tarihsel ortalamasının bir miktar üzerinde seyretmiştir. Küresel ve Çin’e yönelik konteyner endekslerinde nisan ayı sonrası dönemde gözlenen artış ağustos ayıyla birlikte yerini düşüşe bırakırken, kuru yük taşımacılık endekslerindeki ılımlı seyir korunmaktadır. Sepet döviz kurundaki artış ağustos ayında bir miktar güçlendikten sonra eylül ayında yeniden zayıflamış ve kur kaynaklı baskılar geçici olmuştur. Diğer yandan, ağustos ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış PMI verileri, imalat sanayinde girdi fiyatlarının yatay seyrettiğine, nihai ürün fiyatlarının ise bir miktar yükseldiğine işaret etmiştir.

Eylül ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre enflasyon beklentileri tüm vadelerde gerilemiştir. On iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi yüzde 28,7’den 1,2 puan düşüşle yüzde 27,5’e; yirmi dört ay sonrasına ilişkin beklenti ise yüzde 19,3’ten 0,9 puan düşüşle yüzde 18,4 seviyesine inmiştir. Buna ek olarak, cari ve gelecek yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentileri sırasıyla 0,2 ve 0,3 puan azalarak yüzde 43,1 ve yüzde 25,3 olmuştur. Beş yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise yüzde 11,2 seviyesinde ölçülmüştür. Enflasyon beklentileri tüm vadelerde gerilese de mevcut seviyeler enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü risk teşkil etmeye devam etmektedir. Reel sektör beklentilerine bakıldığında temmuz ayında yüzde 55,0 olan firmaların on iki ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi, ağustos ayında yüzde 53,8’e gerileyerek sınırlı iyileşme göstermiştir. Hanehalkının on iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentilerinin ise aynı dönemde yüzde 72,0’den yüzde 73,1’e yükseldiği gözlenmiştir. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiğini kaydetmiştir.

Öncü göstergeler eylül ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış tüketici enflasyonunun önceki aya kıyasla yavaşlayacağına işaret etmektedir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle, B ve C göstergelerinin aylık enflasyonunun ortalamada görece yatay seyretmesi beklenmektedir. Eylül ayında temel mal grubu fiyat artışının bir miktar yükselmekte olduğu gözlenmektedir. Aylık hizmetler enflasyonu ise yüksek seyrini korumaktadır. Eylül ayında hizmet enflasyonu üzerinde okula dönüş etkisi öne çıkmaktadır. Üniversite ücretlerinin sarkan etkisiyle eğitim hizmetleri ve okul servis ücretlerine bağlı olarak ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar belirgin bir şekilde yükselirken, yurt ücretlerindeki artışların lokanta-otel alt grubu enflasyonunu yukarıya çektiği izlenmektedir. Ulaştırma hizmetlerinde okul servis ücretleri dışındaki kalemlerde fiyat gelişmelerinin ılımlı olduğu gözlenmektedir. Ağustos ayında gerileyen gıda fiyatlarının, eylül ayında sınırlı bir oranda artarak olumlu seyrini sürdüreceği öngörülmektedir. İşlenmiş gıda aylık enflasyonunun bir önceki aya kıyasla yavaşladığı, fiyat artışlarının alt grup genelinde ılımlı olduğu izlenmektedir. Enerji grubunda yönetilen ve yönlendirilen kalemlerdeki tarife güncellemeleri ağustos ayında sona ererken, küresel gelişmeleri takiben akaryakıt fiyatları eylül ayında da gerilemektedir. Son iki ayda yönetilen ve yönlendirilen kalemlerin etkisiyle yüksek artış gösteren enerji fiyatlarının, bu dönemde nispeten yatay seyredeceği değerlendirilmektedir. 

Temel mal enflasyonu sınırlı bir artışla düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklenmektedir. Dönemsel fiyatlama ve geriye doğru endeksleme davranışlarının baskın olduğu kalemlerdeki göreli fiyat uyarlamalarının büyük ölçüde tamamlanması ve kiralardaki kısmi iyileşme ile birlikte hizmet grubu enflasyonunun son çeyrekte daha ılımlı seyredeceği tahmin edilmektedir.”

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu